Chủ động bảo vệ sức khỏe khi thời tiết chuyển lạnh

Miền Bắc đang bước vào thời điểm nhiệt độ xuống thấp, độ ẩm biến động mạnh – điều kiện dễ làm suy giảm sức đề kháng và kích hoạt nhiều bệnh lý hô hấp, tim mạch, xương khớp. Với thực trạng này, BS. Nguyễn Huy Hoàng, thành viên Hội Y học dưới nước và Oxy cao áp Việt Nam đã đưa ra những khuyến cáo giúp người dân chủ động bảo vệ sức khỏe, thích nghi an toàn trong mùa lạnh.

Cẩn trọng khi trời lạnh đột ngột

Thời tiết miền Bắc có đặc trưng là sự thay đổi mạnh về nhiệt độ và độ ẩm, đặc biệt khi những đợt gió mùa đầu tiên xuất hiện. Đây là giai đoạn cơ thể phải thích nghi liên tục, dễ phát sinh mệt mỏi, ho, viêm họng hoặc các bệnh lý hô hấp khác.

Trong mùa lạnh, khí hậu miền Bắc không chỉ lạnh đơn thuần, mà còn được chia thành hai giai đoạn rõ rệt: hanh khô đầu mùa và nồm ẩm cuối mùa – mỗi giai đoạn lại tác động đến sức khỏe theo cách khác nhau.

Ở giai đoạn hanh khô đầu mùa (tháng 11 đến tháng 1), không khí lạnh, khô khiến cơ thể mất nước qua da và niêm mạc. Niêm mạc mũi – họng khi bị khô làm giảm chức năng bảo vệ tự nhiên, tạo điều kiện để virus cúm, Rhinovirus, Adenovirus xâm nhập. Bên cạnh đó, thời tiết khô còn khiến da dễ nứt nẻ, ngứa, viêm da cơ địa tái phát mạnh.

Trong giai đoạn này, cần duy trì độ ẩm trong phòng 45–55%, có thể sử dụng máy tạo ẩm hoặc đặt chậu nước nhỏ, uống đủ nước ấm, rửa mũi – súc họng bằng nước muối sinh lý 0,9%. Với da, nên bôi kem dưỡng ẩm ngay sau khi tắm, tránh tắm nước quá nóng hoặc quá lâu để không làm mất lớp dầu bảo vệ tự nhiên.

Bước sang giai đoạn nồm ẩm cuối mùa (từ tháng 2 đến tháng 4), không khí bão hòa hơi nước, độ ẩm thường xuyên vượt 85%, hơi nước bám trên tường và sàn nhà, tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn, virus và nấm mốc phát triển.

Đây là nguyên nhân khiến các bệnh viêm xoang, viêm mũi dị ứng, hen phế quản, COPD, viêm phổi gia tăng. Trong thời tiết nồm ẩm, cần giữ không gian sống khô thoáng, duy trì độ ẩm khoảng 50–60%, mở cửa thông khí 2–3 lần mỗi ngày, vệ sinh rèm, chăn ga định kỳ và sử dụng máy hút ẩm hoặc chế độ “Dry” của điều hòa.

Với những gia đình có người mắc bệnh hô hấp mạn tính, máy lọc không khí có màng HEPA giúp giảm bụi mịn, mạt bụi và bào tử nấm.

Sự thay đổi giữa hanh khô và nồm ẩm khiến cơ thể dễ mệt mỏi, giảm đề kháng, mất ngủ hoặc rối loạn giấc ngủ. Việc phòng bệnh mùa lạnh không chỉ nằm ở việc tránh gió hay sưởi ấm, mà quan trọng hơn là giúp cơ thể thích nghi đúng cách. Giữ ấm hợp lý, ăn uống đầy đủ, ngủ đủ giấc và duy trì vận động thường xuyên là những yếu tố then chốt giúp tăng khả năng đề kháng và thích nghi của cơ thể trong suốt mùa đông.